گروه پژوهش های خبری – آمارهای مربوط به مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر، پنج مرتبه بیشتر از کل تلفات ناتو در افغانستان در جریان چند سال اخیر است که آن هم تحت نظارت ناتو انجام می شود.
معضل مواد مخدر سالهاست که دامنگیر افغانستان شده و این کشور را با چالش های زیادی مواجه ساخته است. افغانستان به عنوان بزرگترین کشور تولیدکننده تریاک و مواد مخدر در جهان مطرح است و سالانه هزاران تن مواد مخدر در این کشور تولید و توسط مافیای بین المللی مواد مخدر به کشورهای جهان از جمله کشورهای غربی انتقال می یابد. متاسفانه از این وضعیت نه تنها مردم افغانستان بلکه همسایگان این کشور با مشکلات و زیان های گسترده ای روبرو شده اند.
با روی کار آمدن دولت‌های موقت و انتقالی در افغانستان و حضور نیروی ائتلاف به رهبری آمریکا، انتظار می‌رفت تا یکی از بندهای مهم توافقات ˈبنˈ(۱)که همان ریشه‌کن کردن تولید موادمخدر در این کشور بود(به عنوان یکی از پدیده‌های تروریسم)، به اجرا گذاشته شود و افغانستان از سایه شوم تولید موادمخدر رهایی یابد، اما نه تنها این هدف عملی نشد، بلکه تولید مواد مخدر بعد از تشکیل حکومت‌های موقت و انتقالی و حضور نیروهای خارجی و بین‌المللی در افغانستان نسبت به زمان طالبان افزایش چشمگیری یافت، چنانکه تولید مواد مخدر در سال ۲۰۰۱، یعنی پایان حاکمیت طالبان به کمتر از ۲۰۰ تن در سال رسیده بود، اما در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ میلادی با ایجاد تحولات جدید سیاسی در افغانستان، تولید مواد مخدر رشد به مراتب فزاینده ای داشت و به ترتیب به ۳۴۰۰ و ۳۶۰۰ تن در سال افزایش یافت که در سال ۲۰۰۴ میلادی با شکستن رکورد تولید، به ۴۲۰۰ تن رسید. افغانستان بزرگترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان از سال ۱۹۹۲ تاکنون است. به همین دلیل مبارزه با این بخش یکی از مشکلات مهم دولت افغانستان محسوب می شود.
** هشدار سازمان ملل و تجارت مواد مخدر در افغانستان
————————————————-
سایت روزنامه انگلیسی دیلی میل با اشاره به هشدار سازمان ملل در فوریه ۲۰۱۲ که شرایط را خارج از کنترل اعلام کرد به نقل از بان کی مون نوشت: غرب جنگ علیه مواد مخدر را باخته، دیگر زمان به نفع ما نیست.
بی بی سی فارسی نیز به نقل از گزارش سازمان ملل نوشت: تعداد افرادی که سالانه به دلیل استفاده از مواد مخدر افغانستان در کشورهای عضو ناتو می میرند، پنج مرتبه بیشتر از تلفات سربازان ناتو در افغانستان در چند سال اخیر است. تجارت مواد مخدر در سراسر جهان، زمینه اعتیاد را برای میلیون ها نفر فراهم کرده و منجر به مرگ صد هزار نفر در سال می شود. هر سال، حدود ۱۵۰ تن مواد مخدر به ویژه هرویین از افغانستان به پاکستان قاچاق می شود و این آمار در مورد دیگر کشور همسایه افغانستان یعنی ایران، کمی کمتر است.
آنتونیو ماریا کوستا مسوول اجرایی دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد می گوید: ˈمناطق مرزی افغانستان و پاکستان، به بزرگترین منطقه در جهان برای تجارت هر چیز تبدیل شده است، از تجارت مواد مخدر گرفته تا تجارت اسلحه و وسایلی که در ساختن بمب از آن به کار گرفته می شود، حتی تجارت انسان ها و پناهجویانˈ.
وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان در واکنش به این گزارش از دستاوردهای خود در عرصه مبارزه با مواد مخدر دفاع کرده و گفته که هم اکنون تولید مواد مخدر در افغانستان، در مقایسه با سال های گذشته ۲۲ درصد کاهش یافته است.
بی بی سی به نقل از ابراهیم ازهر معاون وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان با اشاره به اینکه از این تجارت، تنها ۵ درصد عاید کشاورزان و قاچاقچیان سطح پایین در افغانستان می شود، افزود: عایدی چشمگیری که از تجارت مواد مخدر به دست می آید، مبارزه افغانستان با این پدیده و کاهش تولید مواد مخدر را با چالش روبرو کرده است.
**روسیه و ناتو در افغانستان
————————-
ناتو و روسیه با وجود رقابت و دشمنی دیرینه با یکدیگر بعد از حوادث ۱۱ سپتامبر براساس منافعی که دو طرف داشتند به هم نزدیک شده و در قالب گروه ۲۰ (متشکل از ۱۹ عضو ناتو و روسیه) و شورای ناتو و روسیه به همکاری با یکدیگر در مبارزه با تروریسم در افغانستان پرداختند. این همکاری از کمک‌های فنی، لجستیکی، اطلاعاتی و نظامی گرفته تا مبارزه با ترانزیت و کاشت مواد مخدر را شامل می‌شود، اما اخیرا علل و عواملی باعث اختلافات روسیه و ناتو شده است که این اختلافات بر کیفیت مبارزه با تروریسم در افغانستان تأثیر منفی گذاشته و حتی در جناح حاکم افغانستان هم باعث دودستگی شده است.
چندی پیش ویکتور ایوانف مسوول مبارزه با مواد مخدر روسیه، دولت افغانستان و کشورهای عضو ناتو را به خاطر کنترل نکردن درست مواد مخدر مقصر خواند. ایوانف که در زمان شوروی سابق مسوولیت نیروهای ارتش شوروی را به عهده داشت گفت: ˈدر زمان طالبان تولید مواد مخدر در افغانستان کاهش یافته بود ولی با حضور نیروهای بین المللی در این کشور به شدت افزایش یافت.ˈ ایوانف گفت که روسیه از وضعیت مبارزه با مواد مخدر در افغانستان خشنود نیست.
به اعتقاد زلمی افضلی سخنگوی وزارت مبارزه با مواد مخدرافغانستان، روسیه در حالیکه می تواند نقش بازدارنده در قاچاق مواد مخدر داشته باشد، اما تاکنون نتوانسته در این راستا به طور موثر عمل کند. مسیر عمدهء ترافیک مواد مخدر از جزیرهء بالکان به سمت اروپا است که روسیه در این ناحیه می تواند کمربند ایجاد نماید، اما این کشور نتوانسته در این خصوص جدی عمل نموده و در خصوص کمک به دولت افغانستان نیز اقدام موثر نداشته است.
این مقام افقان اشاره ای نکرد که چرا کشورش و ناتو تولید آن را درحالیکه بر آن مسلط هستند متوقف نمی کنند و از دیگران انتظار دارند کمربند مانع ایجاد کنند.
سایت دویچه وله نیز با تاکید بر اینکه روسیه از ˈذخایر بزرگˈ مواد مخدر در افغانستان نگران است، نوشت: موج مداوم قاچاق مواد مخدر از افغانستان یکی از موضوعات مشترک بین روسیه و ایالات متحده آمریکا بوده است. مسکو همواره گفته است که ˈنیروی بین المللی کمک به امنیتˈ (ایساف) برای توقف تولید و تجارت مواد مخدر در افغانستان به حد کافی عمل نمی کند. روس ها معتقدند هنگامی که ماموریت ایساف در سال ۲۰۱۴ در افغانستان به پایان برسد، ذخایر ˈعظیمˈ مواد مخدر که در کوه های دورافتاده ایجاد شده اند، احتمالا وارد بازار سیاه خواهند شد. بین ۱۵ تا ۲۰ هزار تن مواد مخدر ذخیره شده است، این انباشت عظیم مواد مخدر این امکان را فراهم می کند که حتی اگر تولید مواد مخدر متوقف شود، قاچاق این مواد ۱۰ سال دیگر ادامه پیدا کند.
خبرگزاری ریانووستی نیز به نقل از ایوانف نوشت: معتقدم که بلافاصله پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان که قرار است در پایان سال ۲۰۱۴ میلادی صورت گیرد، قاچاق مواد مخدر از این کشور به روسیه نیز با کاهش مواجه می‌شود. این مقام مسوول روس که پیشتر اقدامات مقابله‌ای آمریکا و ائتلاف ناتو را در قبال قاچاق مواد مخدر در افغانستان مورد انتقاد قرار داده است، از برنامه خروج نیروهای ناتو از افغانستان در مهلت تعیین شده استقبال کرد و افزود: بیش از ۱۰۰ هزار تن در سال ۲۰۱۱ در روسیه در رده سنی ۱۵ تا ۳۴ سال به دلیل مصرف مواد مخدر جان باختند.
بی بی سی فارسی به نقل از ویکتور ایوانف رییس اداره مواد مخدر روسیه نوشت: آنچه که به نام مبارزه با مواد مخدر در افغانستان انجام می شود با موانع جدی روبرو است. در چند سال اخیر ما شاهدیم که توجه بیشتری در مبارزه با مواد مخدر در افغانستان صورت می گیرد ولی این مبارزه ماهیت مقطعی دارد و تغییرات اساسی را به وجود نمی آورد و این چیزی است که امروز به آن احساس نیاز می شود که هم روسیه و افغانستان و هم کشور های آسیای مرکزی و کشورهای اروپایی که از تولید مواد مخدر زیان می بینند، به آن توجه نشان دهند.
ایوانوف با این پیشنهاد که مساله تولید مواد مخدر افغانستان باید به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود، تاکید کرد که تنها راه رهایی از این آفت، تخریب مراکز تولید مواد مخدر و از بین بردن مزارع گیاهان مخدر است و لازم است که موضوع افزایش تولید مواد مخدر در افغانستان طی ده سال گذشته، آن هم در حضور نیروهای ناتو در این کشور، توسط شورای امنیت بررسی شود.
** حمایت کشورهای عربی از تولیدکنندگان مواد مخدر در افغانستان
————————————————————–
خبرگزاری صدای افغان به نقل از ویکتور ایوانوف رییس سازمان مبارزه با مواد مخدر روسیه نوشت: برخی از بانک های کشورهای عربی خاورمیانه در حمایت از تولیدکنندگان مواد مخدر در افغانستان نقش دارند. درآمدهای حاصله از فروش مواد مخدر، در خانه ها نگهداری نمی شود، بلکه در بانک ها پس انداز می شود و بانک های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با دادن وام به تولیدکنندگان مواد مخدر از آنان حمایت مالی می کنند.
**پایان سخن
————-
انگشت اتهام کم کاری در زمینه مبارزه با مواد مخدر بیشتر به سوی کشورهای غربی است که با نام مبارزه با مواد مخدر به افغانستان آمده اند. یکی از توافقاتی که در اجلاس بن صورت گرفت بحث مبارزه با تروریسم و نابودی مواد مخدر در افغانستان بود. پس از گذشت بیش از ده سال شاهدیم که کشورهای غربی نه تنها در بحث مبارزه با تروریسم دستاوردی نداشته اند بلکه تولید و قاچاق مواد مخدر هم نسبت به سال های گذشته افزایش یافته است.
از دیدگاه تحلیلگران و رسانه های افغانستان افزایش تولید مواد مخدر به خصوص صنعتی در این کشور ارمغان و هدیه اشغالگران برای مردم افغانستان است. از این دیدگاه این اقدام حرکتی حساب شده ازسوی محافل غربی در افغانستان محسوب می شود که اهدافی همچون جبران بخشی از هزینه های شرکت های امنیتی خصوصی در افغانستان و سودآور بودن حضور آنها در این کشور به همراه آلوده کردن جوانان این کشور به اعتیاد را دنبال می کنند.
به گزارش رسانه های افغانستان برخی کشورهای غربی در تلاش هستند تا با افزایش تولید و قاچاق این مواد خطرناک، به صورت هدفمند و انسجام یافته در این کشور، مواد مخدر فشرده را در سطح گسترده داخلی افغانستان و سپس به بازارهای مصرف جهانی در اروپا اشاعه دهند.
باتوجه به اینکه اشغالگران از پیامدهای ادامه نفرت مردم افغانستان از نیروهایشان نگران هستند می کوشند تا با ترویج مواد مخدر در این کشور جوانان را از اشغالگری منحرف و آینده آنان را تباه کنند.
از اینرو از دیدگاه ناظران سیاسی در افغانستان، اشغالگران که خود را برای خروج از افغانستان در سال ۲۰۱۴ اماده می کنند درصدد برجای گذاشتن میراث شومی هستند که می تواند برای نسل های متمادی خانواده های افغانستان را درگیر آن کند.
از دیدگاه محافل سیاسی و رسانه ای در افغانستان، چون دولت این کشور به تنهایی قادر به مبارزه و توقف اینگونه اقدامات نیست نیازمند اقدام جدی منطقه‌ای و بین‌المللی است که اگر تدبیری در این زمینه صورت نگیرد، افغانستان به یک کشور بزرگ تولیدکننده و صادرکننده مواد مخدر صنعتی در جهان تبدیل خواهد شد.
پژوهش**۱۶۷۳**۹۲۷۵**۹۱۲۳
———————————————————————
(۱)پس از عملیات بلندمدت آزادی در دسامبر ۲۰۰۱ که منجر به سرنگونی حکومت طالبان در افغانستان شد، شهر بن آلمان میزبان کنفرانسی بود که در آن رهبران افغان برای انتخاب رهبر دولت موقت افغانستان جمع شدند. این کنفرانس با نام کنفرانس بن شناخته می‌شود. طی این کنفرانس حامد کرزی برای این عنوان انتخاب شد که در ادامه در سال ۲۰۰۴ در انتخابات به عنوان رییس جمهور نیز انتخاب شد.