به گزارش خبرگزاری صداوسیما، محمد رضا پویافر مدیر کل آسیب های اجتماعی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی با حضور در رادیو گفت و گو بابیان اینکه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و ارتقای سلامت روانی و اجتماعی جامعه کار و تولید یکی از اهداف مهم این وزارتخانه است افزود:برنامه های پیشگیری از اعتیاد در واحدهای تولیدی و صنعتی بالای ۵۰ نفر در کشور اجرا می شود .
سوال : از نظر جنابعالی با توجه به مسئولیتی که دارید و حوزه ای که کار می کنید لطفا توضیحاتی بفرمایید ؟
پویافر : من اگر خلاصه و تیتروار به موارد اصلی اشاره کنم که می تواند صرفنظر از عملکردهای سازمان های مختلف در حوزه پیشگیری و کنترل مصرف مواد مخدر و اعتیاد ، البته زحمت زیادی هم کشیده می شود و الان هم ما در هفته مبارزه با مواد مخدر هستیم و به اندازه کافی در مورد آن اطلاع رسانی می شود و تاکید به ارزشمندی همه این تلاش ها و برنامه ها، نکاتی را عرض می کنم و این البته با وجود مسئولیتی که من دارم در بدنه دولت و با توجه به ارزش رویکرد انتقادی که ما باید به اقدامات خودمان داشته باشیم، برای این که گام به جلو برداریم و رویکردمان را اصلاح کنیم و بهبود بدهیم، نکته این است که ما برنامه هایی که داریم الان در کشور شاید خیلی متعادل نیست یعنی می تواند متعادل تر باشد، منظور من این است که ما بخش مهمی از جامعه را کسانی که اعتیاد دارند و سوءمصرف دارند را با آنها مواجه هستیم که درصد خیلی کمی از آنها کسانی هستند که ما به آنها معتادان متجاهر می گوییم، اما در مقابل این که فقط سه درصد این جمعیت معتادان متجاهر هستند و بقیه سایر گروههای معتادین و سوء مصرف اعتیاد هستند ، ما تمرکز زیادی در برنامه های سازمان ها و وزارتخانه ها و دستگاههایمان را معطوف به گروه معتادان متجاهر کردیم .
سوال : به عنوان یک نقد می فرمایید ؟
پویافر : بله ، من به نظرم می رسد که البته که درست است که این گروه با وجود تعداد کم شان چهره شهرهای ما و سیمای جامعه را یک مقداری زشت می کنند و گاهی اوقات چون به چشم عموم شهروندان می آیند خیلی مسئله را پررنگ می کنند باید توجه ویژه داشت، اما به نظرم که باید بتوانیم به آن گروه بزرگتر توجه کنیم .
سوال : به آن ۹۷درصد ؟
پویافر : بله ، نکته دوم این که به دلیل مسائل و زمینه های مختلف از جمله هویت یابی نامناسب ، تاثیر ارتباط با گروههای دوستی تحت بزه یا در معرض آسیب ، شرایط اقتصادی و خیلی از عوامل دیگر که الان وقتش نیست ، بالاخره زمینه ابتلا و درگیری تعدادی از مردم به آسیب اعتیاد هست . کاری که ما باید بکنیم این است که هر کدام از سازمان ها، بسته به جامعه هدف اصلی شان، بتوانند تقسیم کاری داشته باشند که البته تا حدی هست، یعنی مثلا وزارت آموزش و پرورش با طرح نظام مراقبت اجتماعی از دانش آموزان در برابر آسیب های اجتماعی یا باصطلاح نماد ، وزارت علوم ، دستگاههای دیگر ، وزارت ورزش و جوانان و البته دستگاههایی که متولی کار رسانه ای و فرهنگی هستند مثل صدا و سیما و وزارت ارشاد ، دارند کارشان را انجام می دهند . وزارتخانه ما هم اولین جامعه هدفش ، جامعه کار و تولید است و ما یک جمعیتی حدود۱۴ میلیونی از جامعه کار و تولید داریم که شامل بدنه جامعه کارگری و بخش های مختلف می شوند که اتفاقا می شود گفت میانگین ابتلایی یا درگیری به اعتیاد در این گروه جامعه کار و تولید بالاتر از میانگین و نرخ اعتیاد در عموم جامعه است.
سوال : دلیل آن چیست ؟
پویافر: به دلیل استرس های کاری و شرایط سخت کاری در بعضی از مشاغل و بعضی از فاکتورها و عواملی که در این گروه ممکن است بیشتر خودش را نشان بدهد، اگر گاهی شرایط نابسامان اقتصادی یکی از عوامل اعتیاد هست در این گروه ممکن است در مواردی این عامل خودش را پررنگ تر نشان بدهد، علاوه بر شرایط کاری سخت و علاوه بر شرایط استرس کاری و امثال آن این باعث می شود در مجموعه عوامل این بالاتر برود و حساسیت کار را بالاتر ببرد ،این سوال برای من پیش آمد چون جامعه شناسان معمولا این بحث را مطرح می کنند که وقتی فرد اشتغال دارد ، یعنی در بیکاران احتمال را بیشتر می بینند تا در شاغلین، این نکته خوبی بود، اتفاقا ما هم صبح در یک جلسه و یک همایشی بودیم که به همت ستاد مبارزه با مواد مخدر برگزار شد، یک نکته خوبی را که یکی از دوستان اشاره کردند ،معاونت محترم وزارت آموزش و پرورش بود که ایشان یک اشاره جالبی کرد که در بعضی از عوامل که می تواند پیشگیری از آسیب داشته باشد مثل ورزش کردن ، مثل مطالعه کردن ، اشاره کرد به تحقیقاتی که نشان می دهد تا یک جایی این عوامل بازدارنده است ولی از یک جایی به بعد بازدارنده که نیست هیچ ، هر چه افراد بیشتر این کار را می کنند نرخ اعتیادشان بیشتر است .
سوال : یعنی کار پژوهشی در این حوزه انجام شده ؟
پویافر : بله، حالا من چون رسانه عمومی است سعی می کنم عمومی بگویم مثلا این که مطالعه تا سقف یک ساعت و نیم در روز پیشگیرانه است برای آسیب اجتماعی از جمله اعتیاد ، اما از یک جایی به بعد، احتمالا به دلیل این که ما محتواهای کنترل شده در اختیار نوجوان و جوان قرار نمی دهیم، رابطه مستقیم پیدا می کند با اعتیاد؛ یا ورزش از یک جایی به بعد در سطح ورزش حرفه ای مخاطرات دیگری ممکن است ایجاد کند که اگر سبک زندگی فرد کنترل شده نباشد که یک ورزشکار حرفه ای از شکل دیگری به دامن آسیب اجتماعی بیفتد، در این موردی هم درست است که بیکار بودن خودش زمینه آسیب است و از جمله اعتیاد، اما اشتغال فرد در محیطی که مخاطره دارد ، همکاران و دوستان و ارتباطات و آن محیط اجتماعی که در آن کار می کند پر از روابط پرمخاطره باشد؛ این احتمال درگیری فرد را به اعتیاد بیشتر می کند مثل این می ماند که من در محله ای زندگی کنم که آلوده است ، یعنی ساکنان شان آلوده اند.
سوال : لطفا از اقداماتی که در دستور کار دارید توضیحاتی بفرمایید؟
پویافر : ما در این مورد در معاونت فرهنگی – اجتماعی وزارتخانه چند تا کار انجام می دهیم، یکی این که ما مراکز بهداشت با عناوین مختلف داریم که در واقع کار آنها در کارخانه ها و مراکز صنعتی ما خدمات بهداشت یعنی بهداشت جسم و روان بین شاغلین هست از جمله پیشگیری از آسیب های اجتماعی، اعتیاد و کمک به بهبودشان اگر درگیر بشوند .
سوال : یعنی ما در کارخانجات بزرگ و مراکز تولیدی بزرگ این مراکز را داریم از سوی وزارت کار ؟
پویافر : ۵۰ درصد کل بنگاههای اقتصادی ۵۰ نفر به بالای ما این مراکز بهداشت را به نوعی دارند.
سوال : یعنی ۵۰ نفر به بالا نصفشان این مراکز بهداشت را دارند، یعنی کارکنان وزارت تعاون محسوب می شوند ؟ یعنی نیروی رسمی شما هستند یا نه؟
پویافر : نه، این ها با حمایت وزارتخانه و کارخانه آن را ایجاد می کند اما حمایت هایش ، سرویس ها و آموزشها و برنامه هایش با حمایت وزارتخانه است .
سوال : نه ، می گویم نیروهایی که در آنجا دارند آموزش و مشاوره می دهند نیروهای شما هستند ؟
پویافر : بله، آموزش ها و خدمات از طریق ادارات کل تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در استان ها است، نکته بعدی این است که یک تفاهم نامه ملی پیشگیری از اسیب های اعتیاد کار و کارگری وجود دارد به اسم کاج این تفاهمنامه معاونت فرهنگی اجتماعی ما با ستاد مبارزه با مواد مخدر است که این سازمان، آموزش های پیشگیری از اعتیاد برای کل جامعه کارگری انجام می دهد که این جمعیتش الان عددش خاطرم نیست ولی پوشش آن سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ سه برابر شده بود. نکته بعدی یک سامانه وسیستمی است برای مدیریت فرآیند بهبود و توانمندسازی و بازاجتماعی شدن معتادان که سامانه مدیریت مورد معتادان است نه فقط جامعه کار و کارگری ، این سامانه ملی و کلی است که دفتر آسیب های اجتماعی وزارتخانه که من در خدمت دوستان هستم طراحی کرده ، با محوریت دفتر آسیب های اجتماعی وزارت تعاون است این چون کار ستادی است.
سوال : تداخل با آن کاری که بهزیستی انجام می دهد این ندارد؟
پویافر : این سامانه کار اجرا نمی کند کار پایش ، نظارت و شفاف کردن گام به گام خدماتی که از بهزیستی تا وزارت بهداشت، تا فنی حرفه ای ، یعنی درمان فرد ، بهبود او ، آموزش مهارت شغلی او ، شغل پیداکردن او ، مراقبت های سطح زندگی او و تثبیت آن در سبک زندگی سالم بین ۱۳ دستگاه اجرایی این در آن پایش می شود .
سوال : یک فعالیت بالادستی است که دستگاهها کار خودشان را انجام می دهند شما کار اولویت دار آن را انجام میدهید.
پویافر : بله چون وظیفه ما بحث راهبری و سیاستی است که آن سامانه هم طراحی کاملش سالهای قبل انجام شده و آماده راه اندازی در ۱۴۰۲ است .