مقدمه ای بر درمان وابستگی به مواد (اعتیاد)

اعتیاد(وابستگی به مواد) یک معضل بهداشتی چند عاملی است که اغلب از سیر بهبودی/عودمجدد بیماری های مزمن تبعیت می کند. با توجه به بار فردی و اجتماعی-اقتصادی ناشی از وابستگی به مواد، درمان موثر و بازتوانی بیماران اهمیت ویژه ای برای بهداشت و سلامت عمومی دارد.
بر اساس گزارش دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۰:
• تخمین زده می شود بیش از ۶/۳۵ میلیون نفر در جهان از اختلالات مصرف مواد رنج می برند.
• مواد افیونی تقریباً دو سوم مرگ های ناشی از مواد را تشکیل می دهد.
• حدود نیمی از ۱۱ میلیون معتاد تزریقی با هپاتیت C و حدود ۴/۱ میلیون نفر با HIV زندگی می کنند.
• حداقل ۸٪ازافرادی که شروع به استفاده از مواد روانگردان می کنند به مرور دچار اختلال مصرف مواد می شوند.
• تنها یک مورد از هر هشت مصرف کننده مشکل دار مواد به خدمات درمان وابستگی به مواد دسترسی دارند – بنابراینهنوز شکاف زیادی در ارائه خدمات باقی مانده است.
• حداقل ۸٪ازافرادی که شروع به استفاده از مواد روانگردان می کنند به مرور دچار اختلال مصرف مواد می شوند.
• عمق فاجعه ناشی از مصرف مواد خود را با۵۸۵ هزار مرگ و تقریباً ۴۲ میلیون سال زندگی “سالم” از دست رفته (DALYs)نشان می دهد.
رویکردهایجهانی”بهداشت عمومی” در درمان و مراقبت از وابستگی به مواد، سکوی پرش اقدامات خوب موجود بوده و بارورترین زمینه برای ایجاد پاسخهای نوآورانه و موثر باقی مانده است. بهترین نتایج زمانی حاصل می شود که یک رویکرد چند رشته ای جامع، که شامل مداخلات متنوع دارویی و روانشناختی است، برای پاسخگویی به نیازهای مختلف بیمار در دسترس باشد.
حتی با در نظر گرفتن الزامات ارائه درمان مبتنی بر شواهد، هزینه هایدرمان بسیار کمتر از هزینه های غیرمستقیم ناشی از عدم درمان وابستگی به مواد (زندان ها، بیکاری، اعمال قانون، پیامدهای سلامتی) است.مطالعات نشان می دهد که به ازای هر ۱ دلار سرمایه گذاری در درمان مبتنی بر شواهد، تا ۷ دلار صرفه جویی در هزینه های مربوط به جرایم مرتبط با مواد مخدر و هزینه های دادرسی کیفری ایجاد می شود. وقتیصرفه جویی مربوط به مراقبت های بهداشتی نیز لحاظ شود، نسبت کل صرفه جویی به کل هزینه ها از۱۲ به ۱ بیشتر می شود.
اصول و استانداردهای کلیدی برای درمان اختلال مصرف مواد عبارتنداز:
اصل اول: درمان باید موجود، در دسترس، جذاب و مناسب باشد.
اصل دوم: حصول اطمینان از استانداردهای اخلاقی مراقبت در خدمات درمانی.
اصل سوم: ترویج درمان اختلال مصرف مواد از طریق هماهنگی موثر بین سیستم عدالت کیفری و خدمات بهداشتی و اجتماعی.
اصل چهارم: درمان باید براساس شواهد علمی و پاسخگوی نیازهای خاص افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد باشد.
اصل پنجم: پاسخگویی به نیازهای ویژه درمانی و مراقبتی گروههای جمعیتی.
اصل ششم: حصول اطمینان از حاکمیت بالینی خوب خدمات درمانی و برنامه های مربوط به اختلالات مصرف مواد.
اصل هفتم: خدمات درمانی، خط مشی ها و رویه های باید از یک رویکرد درمانییکپارچه پشتیبانی کنند و ارتباط با خدمات مکمل به نظارت و ارزیابی مداوم نیاز دارد.