خراسان رضوی- دکتر صدیقه عبدالله پور ، با اشاره به اینکه با توجه به عواقب و مضرات مصرف دخانیات و مواد مخدر در مادران باردار و تاثیرات منفی بر سلامت جنین و نوزاد، لازم است تا غربالگری حتی پیش از باردار شدن در این خصوص صورت گیرد، خاطر نشان کرد: درباره مصرف انواع تنباكو (سیگار، قلیان، ناس، غیره)، داروهاي مخدر اُپیوئیدي (ترامادول، كدئین، ديفنوكستتیلات، غیره)، داروهاي آرامبخش يا خواب آور (ديازپام، آلپرازولام، كلونازپام، فنوباربیتال، غیره)، الکل (آبجو، شتتراب، عَرَق، غیره)، مواد مخدر افیونی غیرقانونی (ترياك، شیره، سوخته، هرويین، كراك هروئین، غیره)، حشیش (سیگاري، گراس، بنگ، غیره)، محرکهاي مت آمفتامینی(شیشه، اكستازي، اِكس، غیره) از افرادی که قصد بارداری دارند سوال می شود تا در دوران بارداری را بتوانند به سلامت کامل و با کمترین خطرات احتمالی سپری کنند.
وی تصریح کرد: در مادران باردار حتی مواجهه با دود دستِ دوم و سوم دخانیات نیز اهمیت دارد. دود دستِ دوم، حاصل از استعمال دخانیات توسط افراد مصرف كننده كه توسط افراد غیرمصرف كننده استنشاق می شود و دود دستِ سوم به دودی گفته می شود که حاصل ذرات سمّی ناشی از مصرف دخانیات است كه بر روي قسمت هاي مختلف وسايل و سطوح موجود در منزل، خودرو، پوست، مو و لباس افراد مینشیند، كه افراد غیرمصرف كننده در تماس با آن قرار می گیرند.
عضو هیات علمی گروه زنان و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه در افرادی که سابقه مصرف دخانیات و مواد مخدر داشته اند، در دوران بارداری احتمال كاهش رشد داخل رحمی، جفت سرراهی، وزن كم تولد، كندگی جفت، زايمان زودرس، سقط خود به خودي، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد بیشتر دیده می شود، بیان کرد: سابقه مرف دخانیات و مواد مخدر تاثیرات منفی بر نوزاد بصورت آسم، كولیک نوزادي، سپتی سمی، شكاف كام، خونريزي داخل مغزي، هیپوگلیسمی، سندرم محرومیت نوزادی خواهد داشت، بنابراین با توجه به اهمیت عدم مصرف دخانیات و مواد مخدر در دوران بارداری لازم است به جز مراقبتهای پیش از بارداری، در سه مراقبت دیگر در خصوص غربالگری و ارزیابی مصرف مواد مخدر و دخانیات در هفته های ۶-١۰ بارداری، هفته ١۶-٢۰ بارداری، هفته ٣١ تا ٣۵ بارداری بررسی های لازم توسط ماماها و مراقبین سلامت صورت گیرد.
وی بیان کرد: در این شرایط به مادران باردار توصیه اكید می شود که با ترك سیگار و دريافت خدمات درمانی اختلال مصرف مواد مخدر و محرك و الكل در بارداري خصوصاً در هفته هاي اول بارداري از عواقب پیامدهای مادری و نوزادی کاسته شود، همچنین تشويق مادر را در شرایطی که وابسته به مواد مخدر افیونی يا تحت درمان با داروهاي آگونیست اپیوئیدي (متادون يا بوپرنورفین) است بایستی تشویق نمود تا با حمايت از او براي زايمان به بیمارستان مراجعه نماید.
دکتر عبدالله پور با بیان اینکه در مادران باردار مبتلا به اعتیاد به مواد مخدر میتوان با آموزش علائم سندرم پرهیز نوزادي و بستري نوزاد در روز سوم تا پنجم پس از تولد جهت سم زدايی حمایت کرد تا نوزاد شرایط بهتری را تجربه نماید و در خصوص ممنوعیت و پیامدهاي قانونی احتمالی دادن مواد مخدر و محرك يا داروهايی نظیر متادون آموزشهای لازم را به مادران داد، اظهار کرد: این مادران بایستی آگاه باشند که مصرف مواد افیونی (ترياك، هرويین، كديین) و محرك (مت آمفتامین) در شیردهی از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود و شیردهی در این افراد منع شده است و تنها در صورت دريافت درمان نگهدارنده با داروهاي آگونیست اپیوئیدي (متادون يا بوپرنورفین) ادامه شیردهی امکان پذیر است؛ بنابراین مادران مصرف كننده فعال مواد مخدر و محرك نبايد به نوزاد خود شیر بدهند، زيرا مورفین در شیر ترشح شده و میتواند منجر به آپنه تنفسی در نوزاد شود.
افزایش علائم افسردگی پس از زایمان در مادران باردار مصرف کننده مواد مخدر
وی تاکید کرد: در مادران باردار مصرف کننده مواد مخدر علائم افسردگی پس از زايمان بخصوص در مصرف كنندگان تركیبات محرك مانند متآمفتامین بیشتر دیده می شود و نیازمند غربالگری و ارزیابی و ارجاع به موقع هستند و مادرانی كه مصرف روزانه تركیبات محرك دارند نبايد به نوزاد خود شیر بدهند. دکتر عبدالله پور با بیان اینکه مادرانی كه مصرف گاهگاهی متآمفتامین دارند، بعد از هر بار مصرف بايد تا ٢۴ ساعت از شیردهی پرهیز كنند و در طول اين مدت شیر خود را دوشیده و دور بريزند، گفت: همچنین در
مادران شیردهی که از نوشیدنی های الکلی استفاده میکنند، بایستی تا ۶-٨ ساعت بعد شیر خود را دوشیده و به نوزاد ندهند.