دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: بحران‌هایی همچون كشت، توليد و خصوصاً مصرف مواد مخدر، جرائمی همچون فساد، ناامنی، خشونت‌گرایی، قوم‌گرایی، پولشویی و تروریسم را در دنیا گسترش داده است.
به گزارش روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر؛ دکتر اسکندر مؤمنی که برای دیدار و گفتگو با مقامات روسیه به مسکو سفر کرده کرده بود، ظهر امروز در آکادمی شرق‌شناسی روسیه گفت: جهان معاصر و مدرنيسم، با چهار مؤلفه بيثباتي، ناپایداری، پيچيدگي و ابهام همراه شده كه نتايج آن را ميتوان در تغيير سبك زندگي و ارزشهاي اجتماعي، افزايش فردگرايي خودخواهانه، بروز لذت‌جویی افراطي و آني، گسست بين نسلي، تضعيف ارزشهاي سنتي و باورهاي اخلاقي، رشد اختلالات روان، بحران هويت، ضعف عدالت در توزيع مناسب منابع، حاشيه‌نشيني و اختلال در كاركرد خانواده مشاهده کرد؛ بنابراین این عوامل، مولّد فضاي شكننده اجتماعي و در نتيجه زمينه‌ساز گسترش شيوع مواد و اعتياد در جوامع هستند.
وی با بیان اینکه انسان امروز در موضوع مواد مخدر دچار پارادوكس شفافيت و پيچيدگي است، تصریح کرد: از يك سو تنوع لحظه‌به‌لحظه توليد مواد، جابه‌جایی بی‌وقفه مسيرهاي قاچاق، دگرگوني روش‌هاي پنهان‌سازي و استفاده گسترده از تمامي وسایل ارتباطي، روند گسترش اين مشكل جهاني را پيچيده‌تر کرده که نه تنها مردم عادي بلكه نيروهاي مقابله‌کننده نيز دچار سردرگمي شده‌اند و از سوي ديگر، طرح مداخله موضوعات غیر مرتبط و حاشیه‌ای توسط برخی کشورها و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بر روند اقدامات جهاني با رويكرد احساس مسئوليت مشترک، افق نا روشني را فراروي جامعه جهاني قرار داده است.
دبیرکل ستاد ادامه داد: در اين ميان، انحصارطلبی سیاسی، نظامی، اقتصادی و ندای تک‌قطبی، مشكلات اجتماعي جوامع بشری را دوچندان كرده و دامنه بحران‌هایی همچون كشت، توليد و خصوصاً مصرف مواد مخدر، جرائمی همچون فساد، ناامنی، خشونت‌گرایی، قوم‌گرایی، پولشویی و تروریسم را در دنیا گسترش داده است.
مؤمنی گفت: وضعیت مواد مخدر و روان‌گردان‌ها در سطح جامعه جهاني به یک تهدید جدی تبدیل شده‌اند و بايد اذعان کرد كه اين تهديد استراتژيك، چندوجهی، چند سببي و سيستماتيك، به‌عنوان بزرگترين شوك قرن حاضر يك ستيز دائمي بلندمدت و نوع جديد بردگي در دنياي مدرن، مهمترين مانع رشد و توسعه پايدار و انساني در جوامع شده است، به‌گونه‌ای كه از يك سو تحت تأثیر رشد فزاينده عرضه و الگوهاي بينالمللي توليد، ترانزيت و توزيع مواد قرار داشته و از سوي ديگر تحت تأثیر رشد فزاينده تقاضا و ميل به مصرف ناشي از ضعف ساختارهاي اقتصادي، اجتماعي- فرهنگي و سياسي جوامع، زمينه را براي قتل‌عام سرمایه‌های انساني به‌عنوان محور توسعه پايدار و همچنين كسب سود غيرقانوني فراهم کرده است.
نرخ شیوع مصرف در افغانستان به بالاتر از سطح جهانی صعود کرده است
وی افزود: نقش انکارناپذیر سازمان‌های اطلاعاتی امپریالیسم در گسترش کشت و تولید و ترانزیت مواد مخدر و روان‌گردان‌ها با هدف زمینه‌سازی برای حضور در مناطق تحت کشت و تولید، تحریک و هدایت تشکل‌های خشونت‌گرا، افراطی و تجزیه‌طلب، آلوده نمودن جوانان کشورهای رقیب و تأمین منابع مالی برای استراتژی‌های پنهان کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در توسعه نفوذ را نمی‌تواند نادیده گرفت.
دبیرکل ستاد تصریح کرد: بدنبال وقوع حوادث ۱۱ سپتامبر در امریکا و گسیل نیروهای خارجی به رهبری امریکا با هدف مبارزه با گروه‌های تروریستی و ضربه به بنیان‌های مالی آن‌ها در افغانستان، نه‌تنها گروه‌های تحت تعقیب متلاشی نشدند، بلکه دامنه فعالیت‌ها و همچنین قلمرو حاکمیت آن‌ها در افغانستان گسترش یافت و حتی به کشورهای دیگر سرایت پیدا کرد؛ و برای انحراف افکار عمومی، اسامی و عناوین گروه‌های شورشی تغییر داده شدند مانند القاعده، طالبان، داعش و…
مؤمنی ادامه داد: علیرغم حضور نیروهای خارجی، سطح کشت و مقدار تولید مواد مخدر در افغانستان که در سال ۲۰۰۱ کمتر از ۲۰۰ تن بود در سال ۲۰۱۸ تا ۵۰ برابر افزایش یافت و نرخ شیوع مصرف در خود افغانستان نیز به بالاتر از سطح جهانی صعود کرد، درحالی‌که تا سال ۲۰۰۰ مصرف مواد غیرشرعی بود و در موارد نادر برای مصرف تفننی بوده است.
وی گفت: به‌رغم تمامی اقدامات مثبت و سازنده دولت جمهوری اسلامی افغانستان برای پیشگیری از سوءمصرف، متأسفانه، امروزه معتادان تقریباً در تمامی خیابان‌های کابل پرسه می‌زنند.
دبیرکل ستاد بیان داشت: نکته قابل‌تأمل آنکه، معلوم نیست مازاد بازار مصرف تولید در طول دو دهه گذشته در کجا و به چه منظوری انباشته شده است؟ آیا این حجم هنگفت مواد، برای تأمین منابع مالی جنگ دیگری، بی‌ثباتی، آوارگی، بی‌خانمانی و درگیری‌های تجزیه‌طلبانه دیگری در کشورهای هم‌جوار افغانستان انبار نشده است؟ برخی تحلیل‌ها، مؤید آن است که امریکا به دنبال توسعه حوزه نفوذ خود در منطقه ما است.
مؤمنی گفت: منابع و مراجع رسمی بین‌المللی، حجم پول در گردش و عواید ناشی از جرائم سازمان‌یافته و مواد مخدر را بیش از یک هزار میلیارد دلار برآورد می‌کنند. این حجم مالی هنگفت چگونه و از چه طریقی در دستگاه‌های مالی بین‌المللی نقل‌وانتقال پیدا می‌کند؟ درحالی‌که محدودیت‌های زیادی بر گردش مالی اشخاص و سازمان‌های رسمی و قانونی اعمال می‌شود؟
قاچاقچیان مواد مخدر به انواع تسلیحات مدرن مجهز هستند
وی افزود: در منطقه ما قاچاقچیان مواد مخدر به انواع تسلیحات مدرن مجهز هستند. بررسی تحلیلی روند قاچاق و نحوه دستیابی قاچاقچیان به این سلاح‌ها، افشاگر خیلی از موضوعات پشت پرده خواهد بود که از بیرون منطقه هدایت و رهبری می‌شود، همچنین بررسی تاریخی کشت و تولید مواد افیونی در منطقه و تداوم شتابان و گسترده حاکی از آن است که تحولات جدیدی در منطقه –منطقه حائل بین ایران، چین و روسیه- در حال وقوع است که لازم است شما اساتید و دانشجویان با حساسیت ویژه آن را مطالعه و راهبردهای پیشنهادی خود را ارائه کنید.
دبیرکل ستاد در ادامه به ارائه گزارشی از سیاست‌ها، برنامه‌ها و استراتژی جمهوری اسلامی ایران پرداخت و گفت: جمهوري اسلامي ايران به‌عنوان بزرگترين قرباني ناشی از ترانزیت مواد مخدر از منشأ افغانستان به مقصد بازارهای بین‌المللی مصرف در غرب است. این وضعیت موجب شده تا متناسب با روندهای جاری و پیش‌بینی آینده، اقدامات و فعالیت‌هایی در کشورمان انجام شود.
وی؛ تغيير پارادايم امر مبارزه از دولت‌محوری به مشارکت‌های مردمي از طريق اجتماعي شدن و مداخله مؤثر و مستمر سازمانهاي غیردولتی و جامعه مدني در عرصه كنترل و نظارت بر ناهنجاريهاي اجتماعي از جمله اعتياد را نمونه‌ای از فعالیت‌های کشورمان در حوزه مبارزه با مواد مخدر خواند و گفت: در حال حاضر حدود ۹۰ درصد فعالیت‌ها در زمینه‌های پيشگيري، درمان، کاهش آسیب و صيانت اجتماعي توسط سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO) انجام می‌شود.
اعتياد، قلب توسعه پايدار را هدف قرار داده است
دبیرکل ستاد بیان داشت: با توجه به اينكه اعتياد، قلب توسعه پايدار يعني سرمايه انساني اعم از نوجوانان و جوانان، شاغلين، افراد تحصیل‌کرده و بانوان را مورد هدف قرار داده است لذا به‌منظور ارتقاء توانمنديهاي رواني و اجتماعي نوجوانان و همچنين نهاد خانواده، به‌عنوان هسته اصلي جامعه، با اجراي طرح ملي توانمندسازي و زير چتر قراردادن جمعيت قابل‌توجهی از والدين و فرزندان آنان، اقدامات زير بنايي براي ایمن‌سازی و مصونيت بخشيدن اقشار مختلف برشمرده، انجام شده است.
مؤمنی گفت: اجراي طرح آموزش پيشگيري اوليه از اعتياد در محيطهاي كارگري و صنعتي کشور ایران، ضمن افزايش نرخ سطح پوشش كارگران زير چتر برنامههاي توانمندسازي، موجب كاهش بروز مصرف مواد در آنان شده است.
وی افزود: جريان سازي و تقويت مداخلات مؤثر اطلاعرساني، آموزش مهارتهاي زندگي، آموزش مدل زندگي سالم، توسعه فعاليتهاي جايگزين، توسعه معنويت و دین‌داری، تقويت خدمات مشاوره ويژه دانشآموزان دختر و پسر مدارس و همچنین دانشجويان دختر و پسر مشغول تحصیل در دانشگاههاي ايران، علاوه بر افزايش گسترده خدمات پيشگيري، سبب كنترل شيوع مصرف مواد در نوجوانان و جوانان كشور شده است.
دبیرکل ستاد گفت: تقويت مرزهاي دانش اعتياد با تأکید بر فرهنگ بومي در عرصه كاهش تقاضا با مشاركت نخبگان، انديشمندان و جوانان متخصص دانشگاهي كشور نیز ضمن علمي شدن امر مبارزه نرم‌افزاری، موجبات ضربه‌پذیری سيستم هوشمند اعتياد و مواد مخدر را فراهم کرده است.
مؤمنی گفت: افزايش سرمایه‌گذاری جدي در عرصه كاهش تقاضاي مواد از سوي دولت ايران و نيز بخش خصوصي، زمينه را براي تقويت، پايداري و استمرار برنامه‌ها، فراهم کرده است؛ به‌گونه‌ای كه شاهد تغيير الگوي مصرف مواد به‌ویژه كاهش چشمگير مصرف ماده محرك شيشه (ATS) در كشور ايران هستيم.
وی؛ توجه جدی به خدمات کاهش تقاضا ویژه بانوان را از دیگر اقدامات مؤثر برای تحکیم جایگاه زنان در برنامه‌ها و نقش آنان در روند توسعه کشور ایران خواند و گفت: با توجه به جذابيت اقتصادي مواد مخدر و قرار گرفتن آن به‌عنوان موتور محرك سوداگران براي رشد فزاينده عرضه و گسترش تقاضاي مواد، اقدامات قابل‌توجهی در ضربه زدن به بنيانهاي اقتصادي قاچاقچيان از سوی کشور ایران، انجام شده به‌گونه‌ای كه با رصد فرآيند مالي، شناسايي اموال، توقيف و مصادره آن‌ها، ميلياردها دلار به سيستم مالي قاچاقچيان خسارت وارد شده است.
دبیرکل ستاد بیان داشت: جلوگيري از ورود و انتقال مواد مخدر به عمق شهرها با تمركز حدود ۷۰ درصدي كشفيات مواد مخدر در مناطق مرزي شرق و حاشيه شرق كشور ایران، از جمله توفيقات قابل توجه در كاهش عرضه و دسترسی آسان به مواد مخدر ميباشد.
۷۶ درصد کشفیات جهانی تریاک از سوی ایران است
مؤمنی گفت: با استناد گزارش دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد (UNODC) 76 درصد کشفیات جهانی تریاک، ۶۷ درصد کشفیات جهانی مرفین و ۱۷ درصد کشفیات جهانی هروئین توسط ایران انجام می‌شود، در سال ۲۰۱۸ نیز با اجرای ۱۵۵۷ کیس عملیات اطلاعاتی، مقدار ۸۰۶ تن انواع مواد مخدر از جمله بیش از ۴۵ تن هروئین و مرفین کشف شده است و در این دستاورد مهم و موفق، متأسفانه تعداد ۱۸ نفر از پرسنل دستگاه‌های مقابله‌ای به شهادت رسیده‌اند.
وی گفت: این اقدامات، خسارت هنگفت انسانی و مادی بر کشور تحمیل می‌کند و سالانه حدود یک میلیارد دلار برای انسداد مرزها و مقابله با ترانزیت مواد مخدر در مبادی ورودی در شرق و خروجی در غرب هزینه می‌شود. همچنین حدود ۳۸۱۱ نفر از بهترین عزیزان ما در مقابله با این مسئله جهانی در طول چهار دهه گذشته به شهادت رسیده‌اند که در سال ۲۰۱۸، تعداد این شهدا ۱۸ نفر گزارش شده است؛ نتیجه این اقدامات مقابله‌ای اثرگذار ایران این بود که قاچاقچیان مسیرهای قاچاق را از جمله به مسیر دریایی تغییر دهند.
وی در پایان به اولویت‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر جمهوري اسلامي ايران اشاره کرد و گفت: «مبارزه همه‌جانبه با مواد مخدر از طريق كاهش عرضه و كاهش تقاضا و مديريت مصرف با هدف كاهش ساليانه ۵ درصد اعتياد طي سال‌های ۱۳۹۶-۱۴۰۰ (۲۰۲۱-۲۰۱۷) و رسيدن به كاهش ۲۵ درصد اعتياد تا پایان برنامه ششم توسعه کشور در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۱)» و «تدوين و تصويب طرح ملي مبارزه همه‌جانبه با مواد مخدر و روان‌گردان‌ها و پیش‌سازها با رويكرد اجتماعي حاوي برنامه‌های اقدام، فعاليتها و پروژههاي اجرايي و تبيين سطوح انتظار و ابلاغ آن به كليه وزارتخانهها و سازمان‌ها به‌منظور اجراي آن در طول برنامه ششم توسعه كشور (۲۰۲۱-۲۰۱۷) » از جمله این اولویت‌هاست.
منبع: روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر۹۷٫۱۲٫۱۶