یک جامعه‌شناس گفت: بايد از طريق نظام آموزشي و رسانه‌ها، دانش‌آموزان را به مضرات و پيامدهاي مواد اعتيادآور آگاه کرد تا ذهن آنان نسبت به آثار سوء اين‌گونه مواد واکسينه شود.
مصطفی آب‌روشن در گفت‌وگو با روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره رابطه فشار درسی بر دانش‌آموزان با مصرف مواد مخدر گفت: کمتر افرادی پیدا می‌شوند که بتوانند خود را از تاثیر و نفوذ عقاید عمومی جامعه کنار نگه دارند، زیرا انتظارات جامعه، مدرسه و به‌خصوص خانواده می‌تواند به فرد، فشار بیاورد که برخلاف میل و نظر خود رفتار کند.
وی ادامه داد: فشار عظیمی که مدارس بر روی دانش‌آموزان برای کسب نمره بهتر و رسیدن به درجات عالی تحصیلی وارد می‌کنند، موجب می‌شود آنان در رقابت با دوستانشان برای شب‌بیداری و غلبه بر ضعف و خستگی، راه اشتباه «استفاده از مواد مخدر» را انتخاب کنند.
این جامعه‌شناس افزود: انتظار موفقیت‌های دستوری در آزمون‌ها بدون ایجاد انگیزه، متاسفانه از دانش‌آموزان ابزاری ساخته که در صورت ممتاز بودن، قابل احترام هستند و اگر تلاشی نداشته باشند، محکوم به شکست هستند و شایسته احترام نیستند.
آب‌روشن بیان داشت: وقتي شوق رسيدن به امتیازات درسی زياد مي‌شود، فرد کمتر حاضر است محدوديت‌هاي اجتماعي راه‌هاي رسيدن به هدف را رعايت کند.
وی تصریح کرد: شعار “هدف وسيله را توجيه مي‌کند” وقتي مطرح مي‌شود که نظام آموزشی، هدف‌هاي خاصي را بيش از حد تبليغ و تشويق کند و از سوی دیگر محدودیت‌ها و تفاوت‌های فردی را به کلی نادیده بگیرد، بنابراين دانش‌آموزان براي کسب موفقيت وارد رقابت مي‌شوند.
این جامعه‌شناس افزود: رقابت به تنهايي خطرناک نيست، زماني خطرناک مي‌شود که در صورت عدم توفيق، کاري بي‌فايده تلقي شود. در چنين وضعي دانش‌آموزان برای کاهش فشار روانی و کسب پيروزي به هر راهي متوسل مي‌شوند که یکی از آنها، مصرف مواد مخدر است.
آب‌روشن گفت: والدین و معلمان در چنین مواردی، به جای برقراری نظم دستوری، بایستی به بیان آزاد و فردیت معقول و سازنده دانش‌آموزان میدان دهند و انتظارات خود و نیازهای دانش‌آموزان را باهم در نظر بگیرند.
وی تاکید کرد: ناگفته نماند که مصرف مواد صنعتي برخلاف موادمخدر سنتي، شخص را به صورت کاذب، پرانرژي و پرهيجان مي‌کند. از جهت اجتماعي هيچ‌گونه افت کارکردي در افراد مشاهده نمي‌شود و تنها از الگوهاي رفتاري اين‌گونه افراد در خانواده، مي‌توان به اعتياد آنها پي‌برد.
عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران تصریح کرد: به‌طور مثال، دانش‌آموزي که هر شب در زمان متعارفي مي‌خوابيد و به‌تازگي تا ديروقت و بدون هيچ‌گونه احساس خستگي درس مي‌خواند و روزها احساس خواب‌آلودگي مي‌کند، يا دختر جواني که بدون تغيير در الگوي تغذيه و ورزش در حال کاهش وزن است، يا نشاط و هيجان‌هاي کاذبي را که به‌طور ناگهاني در جوانان نمايان مي‌شود، مي‌توان به‌عنوان زنگ خطر و کدهايي درنظر گرفت که به احتمال زياد، شخص گرفتار مواد محرک صنعتي همچون شيشه شده است.
آب روشن ادامه داد: خانواده نخستين و شايد بي‌بديل‌ترين عامل فرهنگ‌پذير شدن فرزندان است؛ در واقع هيچ جامعه‌اي نمي‌تواند ادعاي سلامت كند مگر از خانواده‌اي سالم برخوردار باشد، بالطبع هر چه ميزان اختلافات ميان والدين با فرزندان بيشتر باشد، رفتارهاي ناسازگارانه ضد اجتماعي را براي آنان به ارمغان مي‌آورد.
وی افزود: شرایط خانوادگی از عوامل تشدید کننده در پدیده اعتیاد فرزندان است، از آنجا که خانواده هسته اصلی جامعه را تشکیل می‌دهد، وجود اختلافات زناشویی و کم‌توجهی به مسائل تربیتی و پرورشی فرزندان و بد سرپرستی به شکل اعتیاد، خشونت، تبعیض و رفتارهای غیر انسانی در دانش‌آموزان متبلور می‌شود.
آب‌روشن همچنین؛ ازدواج‌های تحمیلی، ضعیف بودن اعتقادات مذهبی والدین، رفاه و آزادی بیش از حد در خانواده‌های آسان‌گیر و سخت‌گیری‌های بدون پشتوانه منطقی در خانواده‌های سخت‌گیر را از عوامل زمینه‌ساز خانوادگی برشمرد که در بروز اعتیاد نقش دارند.
وی در انتها بیان داشت: بايد از طريق نظام آموزشي و رسانه‌ها، دانش‌آموزان را به مضرات و پيامدهاي مواد اعتيادآور آگاه کرد تا ذهن آنان نسبت به آثار سوء اين‌گونه مواد واکسينه گردد؛ لذا با ارتقاء آگاهي‌هاي اجتماعي و خانوادگي و آموزش مهارت‌هاي زندگي، دانش‌آموزان قادر خواهند بود به موادي که پيامدهاي منفي آن قبلا در ذهن‌شان نقش بسته، «نه» بگويند.
منبع: روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر ۹۷٫۰۹٫۰۶