رويكرد اجتماع‌محور براي مبارزه با آسيب‌هاي اجتماعي از حدود يك دهه پيش در سازمان بهزيستي آغاز شد و اين سازمان توانست در بحث پيشگيري، درمان و توانمندسازي گروه هدف خود كه قسمتي افراد بهبود يافته هستند موفق عمل كند.
كاظم نظم‌ده، كارشناس سازمان بهزيستي كشور در گفتگو با روابط عمومي ستاد مبارزه با موادمخدر، با بيان اينكه رويكرد اجتماعي يك رويكرد دانش‌محور است، گفت: رويكرد اجتماع محور ضريب نفوذ، شموليت افراد و جامعه را درنظر مي‌گيرد و درواقع رويكردي است كه شامل حال اكثريت جامعه مي‌شود. در حاليكه اگر براي مبارزه با آسيب‌هاي اجتماعي به ويژه موادمخدر و اعتياد، تنها به سمت رويكردهاي تخصصي برويم، كافي نيست و چه بسا در بعضي موضوعات، كاركرد رويكرد اجتماعي به مراتب بيشتر از رويكرد تخصصي است.
وي افزود: چيزي كه ما بايد به آن بپردازيم اين است كه در بيشتر آسيب‌هاي اجتماعي اگر رويكرد اجتماع محور را در نظر بگيريم مي‌توانيم توان بسيج محله‌ها و مناطق را مورد استفاده قرار دهيم كه اين به طور حتم در پيشگيري، درمان و توانمندسازي تا اندازه زيادي موثر خواهد بود.
معاون سابق مركز توسعه، پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي با اشاره به اينكه امروز استفاده از ظرفيت‌هاي گروه‌هاي مردمي به ويژه در كشورهاي پيشرفته نهادينه شده است، ادامه داد: به طور مثال بعضي كشورهاي پيشرفته بيش از ۲۰ ميليون تيم اجتماع محور دارند و خوشبختانه در كشور ما نيز تا پايان سال ۹۱ بيش از ۵ هزار تيم اجتماع‌محور وجود داشت كه بالغ بر ۱۳ ميليون از افراد جامعه را تحت پوشش قرار داده بود و مسلما در حال حاضر تعداد آنها بيشتر هم شده است.
نظم‌ده گفت: اين موارد ظرفيت جامعه را نشان مي‌دهد و اينكه استفاده از رويكرد اجتماع محور مي‌تواند بيش از اين نيز گسترش پيدا كند. از طرفي جامعه ما از دو مولفه و امتياز خاص يعني باورها و اعتقادات ديني و فرهنگ بومي برخوردار است كه اينها مي‌تواند براي پيشبرد اهداف در مبارزه با آسيب‌هاي اجتماعي به كار گرفته شود.
اين كارشناس سازمان بهزيستي كشور تصريح كرد: فرهنگ بومي ما در طول هزاران سال شكل گرفته است و ما ايرانيان نسبت به دوست، فاميل و همسايه خود بي تفاوت نيستيم و براساس همين فرهنگ بومي نسبت به اتفاقات پيراموني واكنش نشان مي‌دهيم و در مواقعي هم بوده كه مداخله كنيم و از سرمايه‌هاي مادي و معنوي خود براي كمك به افراد استفاده كنيم تا جامعه‌اي داشته باشيم كه بتوانيم در قالب يك خانواده در آن زندگي كنيم.
وي افزود: از طرف ديگر فرهنگ ديني ما نيز حكم مي‌كند كه به اطرافيان خود توجه كنيم و در مذهب ما نيز در اين خصوص سفارش‌هاي خاصي به افراد شده است. رفتار عملي ائمه هم نشان مي‌دهد كه نسبت به موضوعات جامعه بسيار حساس بوده و توجه داشتهاند. از آنجايي كه دين و فرهنگ ما مشتركات زيادي دارند مي‌توانند در كنار ساير مولفه‌ها كمك كنند تا گروه‌هاي مردمي در سطح محله‌ها كاركرد بيشتري داشته باشند.
نظم‌ده با بيان اينكه برخي به اشتباه براين باورند كه رويكرد اجتماع محور از تخصص دور است، تصريح كرد: رويكرد اجتماع‌محور در كلان خود يك دانش، علم و آگاهي عميقي دارد كه مي‌تواند نگاه دقيق به موضوعات را طوري در جامعه پياده كند كه قابل اجرا براي همه افراد باشد و حتي كساني كه در آن زمينه كار تخصصي نكرده‌اند بتوانند به ساير افراد، كمك كنند و اين هنر طراحان رويكرد اجتماع محور را نشان مي‌دهد كه توانسته‌اند دانش و علم خود را به نوعي در سطح جامعه پياده‌سازي كنند كه شامل حال اكثريت افراد شود.
معاون سابق مركز توسعه، پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي گفت: واقعيت اين است كه ما بايد جامعه را به صورت كل در نظر بگيريم و از نگاه سطحي دوري كنيم. مثلا اينكه يك متخصص در كلينيك خود تعدادي از افراد مبتلا به مصرف مواد مخدر را درمان كند، كار ارزشمندي است اما بايد ديد كه اين افراد چند درصد كل كساني هستند كه به خدمات درماني براي رهايي از اعتياد نياز دارند. به طور مثال اگر اين نسبت يك هزارم درصد باشد اين يعني اينكه از خدمات ما آحاد جامعه بهره‌مند نشدند درحالي كه رويكرد اجتماع محور ابعاد بسيار گسترده‌تري دارد و بنابراين بايد نسبت به رويكرد تخصصي در اولويت قرار بگيرد.
وي با تاكيد بر اينكه رويكرد اجتماع‌محور كماكان مي‌تواند يكي از روش‌هاي پيشگيري، درمان و توانمندسازي براي افراد آسيب ديده باشد، خاطر نشان كرد: خيلي از آسيب‌هاي اجتماعي را مي توان با همين رويكرد كمرنگ كرد اما لازمه تحقق اين هدف اين است كه ما به رويكرد اجتماع محور، ايمان داشته باشيم تا بتوانيم به خوبي براي كمك به گروه هدف و در ساير آسيب‌هاي اجتماعي از آن استفاده كنيم كمااينكه درحال حاضر نيز گروه‌هاي مردمي فقط در بحث اعتياد كار نمي‌كنند و در خيلي از مناطق و محله‌ها در موضوعات ديگري مانند تحكيم خانواده، ازدواج موفق، پيشگيري از طلاق و… بسيار موفق بوده‌اند و توسط همين گروه‌هاي داوطلب، دانشي كه در سطح تخصصي بوده، كاملا كاربردي شده است.
منبع خبر: روابط عمومي ستاد مبارزه با موادمخدر۹۳٫۱۲٫۰۹