پس از بحث و تبادل نظر در اتاق فکر رسانه و عملیات روانی ستاد مبارزه با موادمخدر خط مشی و تدابیر این ستاد به تصویب رسید و به رسانه ها تاکید شده جهت پرداختن به موضوعات مرتبط با امر مبارزه با مواد مخدر به این تدابیر توجه داشته کنند.
این متن حاوی سیاست های کلی مبارزه با موادمخدر جمهوری اسلامی ایران و خط مشی و تدابیر رسانه ای مورد نظر است که از نظر کاربران می گذرد:
سیاست های کلی مبارزه با موادمخدر جمهوری اسلامی ایران (ابلاغیه مقام معظم رهبری، مهر سال ۱۳۸۵)
۱- مبارزه فراگیر و قاطع علیه کلیه فعالیت ها و اقدامات غیرقانونی مرتبط با موادمخدر و روانگردان و پیش سازهای آنها از قبیل کشت، تولید، ورود، صدور، نگهداری و عرضه مواد.
۲- تقویت، توسعه، تجهیز و استفاده فراگیر از امکانات اطلاعاتی، نظامی، انتظامی و قضایی برای شناسایی و تعقیب و انهدام شبکه ها و مقابله با عوامل اصلی داخلی و بین المللی مرتبط با مواد مخدر و انواع روانگردانها و پیش سازهای آنها.
۳- تقویت، تجهیز و توسعه یگانها و مکانیزه کردن سیستم های کنترلی و تمرکز اطلاعات به منظور کنترل مرزها و مبادی ورودی کشور و جلوگیری از اقدامات غیرقانونی مرتبط با مواد مخدر، روانگردان و پیش سازهای آنها و تقویت ساختار تخصصی مبارزه با مواد مخدر در نیروی انتظامی و سایر دستگاههای ذیربط.
۴- اتخاذ راهکارهای پیشگیرانه در مقابله با تهدیدات و آسیب های ناشی از مواد مخدر و روانگردان با بهره گیری از امکانات دولتی و غیردولیت با تاکید بر تقویت باورهای دینی مردم و اقدامات فرهنگی، هنری، ورزشی، آموزشی و تبلیغاتی در محیط خانواده ، کار، آموزش و تربیت و مراکز فرهنگی و عمومی.
۵- جرم انگاری مصرف مواد مخدر و روانگردان و پیش سازهای آنها جز درموارد علمی،پزشکی،صنعتی و برنامه های مصوب درمان و کاهش آسیب.
۶- ایجاد و گسترش امکانات عمومی تشخیص، درمان ، بازتوانی و اتخاذ تدابیر علمی جامع و فراگیر باهدف:
۱) درمان و بازتوانی مصرف کنندگان
۲ )کاهش آسیب ها
۳ ) جلوگیری از تغییر الگوی مصرف از مواد کم خطر به مواد پرخطر
۷- اتخاذ تدابیر لازم برای زمینه سازی حمایت های اجتماعی پس از درمان مبتلایان به مواد مخدر و انواع روانگردان درزمینه اشتغال، اوقات فراغت، ارائه خدمات مشاوره و پزشکی و حمایت های حقوقی و اجتماعی برای افراد بازتوانی شده و خانواده های آنها .
۸- تقویت و ارتقاء دیپلماسی منطقه ای و بین المللی مرتبط با مواد مخدر و روانگردان در جهت:
۱) هدفمند کردن مناسبات
۲ ) مشارکت فعال در تصمیم سازی ها، تصمیم گیری ها و اقدامات مربوط.
۳ ) بهره برداری از تجارب و امکانات فنی، پشتیبانی و اقتصادی کشور های دیگر و سازمان های بین المللی.
۴ ) فراهم کردن زمینه اقدام مشترک در جلوگیری از ترانزیت غیر قانونی مواد مخدر.
۹-اتخاذ تدابیر لازم برای حضور و مشارکت جدی مردم و خانواده ها در زمینه های پیشگیری، کاهش آسیب و درمان معتادان.
۱۰- توسعه مطالعات و پژوهش های بنیادی، کاربردی و توسعه ای در امر مبارزه با موادمخدر و روان گردان و پیشگیری و درمان معتادان با تکیه بر دانش روز دنیا و استفاده از ظرفیت های علمی و تخصصی ذیربط در کشور.
۱۱- ارتقاء و اصلاح ساختار نظام مدیریت مبارزه با موادمخدر و روانگردان به منظور تحقق سیاست های کلی نظام و سرعت بخشیدن به فعالیت ها و هماهنگی در اتخاذ سیاست های عملیاتی و کلیه اقدامات اجرایی و قضایی و حقوقی.
** مقدمه
در طول سال های گذشته مبارزه مقدس با موادمخدر تنها به نیروهای نظامی و پلیسی کشور محدود می شد، با تولد علم کاهش تقاضا در دنیا و همگامی کشورمان در این حوزه با سایر کشورهای پیشرفته، متخصصان ایرانی توانستند در حوزه های گوناگون اعم از پیشگیری، درمان و کاهش آسیب و مقابله دستاوردهایی درخور جایگاه نظام جمهوری اسلامی ایران فراهم کنند به طوری که اکثر کشورهای مطرح در این زمینه بر پیشقدم بودن جمهوری اسلامی ایران در این حیطه اذعان دارند. اکنون در هزاره سوم با توجه به پوشش فراگیر، اثرگذاری و نقش کلیدی رسانه ها لازم است ضمن برجسته سازی و تقویت تخصصی این حوزه، بر کارآیی و اثربخشی آن نیز بیفزاییم.
تدوین سیاست ها و رهنمودهای حوزه های گوناگون مبارزه با موادمخدر گامی اساسی در تبیین رویکرد تخصصی ستاد مبارزه با موادمخدر در این زمینه به شمار می آید. امید است با ارتقای بروز این سیاست ها، دستیابی به هدف غایی ستاد در این زمینه، که همان کنترل اعتیاد در کشور است محقق شود.
** وضعیت موجود تولیدات فرهنگی در مبارزه با اعتیاد در رسانه ها:
در شرایطی سیاست ها و رهنمودهای مبارزه با موادمخدر تدوین می شود که بسیاری از رسانه های نوشتاری، دیداری و شنیداری بخشی از تولیدات خود را به همین موضوع اختصاص داده اند. رسانه های دیداری در کنار اعتبار کمکی که از طریق ستاد مبارزه با موادمخدر به آنها داده می شود خود نیز با صرف هزینه در این خصوص به مقوله اعتیاد می پردازند. فضای فعلی حاکم بر جامعه حکایت از این موضوع دارد که بسیاری از رسانه ها علاقه مندند تا داوطلبانه به این موضوع بپردازند و جمع کثیری از آنان بدنبال آگاه سازی و اقدامات صورت گرفته دستگاه های فرهنگی عضو ستاد، اولویت و خطر آن را احساس کرده اند. جمع کثیری از این افراد علاقه مند و داوطلب، بدون در نظر گرفتن ابعاد تخصصی مبارزه با اعتیاد تنها بر اساس ذهنیت خود به تولید در این زمینه می پردازند و با توجه به تاثیر گذاری رسانه، این خطر وجود دارد که بسیاری از فعالیت های آموزشی و نگرشی قبلی با کوچکترین غفلت در این زمینه، اثری معکوس بر جای گذارد. در حال حاضر برخی روزنامه ها تنها برخورد سیاه نمایانه با اعتیاد دارند و برخی رسانه های دیداری با طنز جلوه دادن اعتیاد از قبح آن در جامعه می کاهند. با چهره سازی رسانه ها از معتادان آخر خطی، بسیاری از مردم فریب ظاهری غیرکارشناسانه از اعتیاد را می خورند و معتادان آخر خطی و کارتن خواب را معتاد واقعی می شناسند.
* خط مشی ها و تدابیر رسانه ای ستاد مبارزه با موادمخدر
عرصه ارتباطات:
۱- بکارگیری کلیه فرصت های رسانه ای در امر خطیر مبارزه با موادمخدر اعم از رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری همچنین رسانه های نوین شامل اینترنت، پیامک، پست الکترونیکی، بلوتوث، بسته های چند رسانه ای و …
۲- برجسته سازی عوارض اعتیاد و مشکلات آن در پردازش به مقوله اعتیاد در قالب طنز.
۳- پرداختن به الگوهای رایج جامعه و اعتیاد به منظور تقویت حس همزاد پنداری نزد مخاطبان.
۴- آمیختگی اصول و باورهای دینی در روح حاکم بر کلیه برنامه های موجود.
۵- بهره گیری از کلیه قالب های موجود در راستای انتقال پیام، اعم از داستان نویسی، خبر، مقاله و … در حوزه رسانه های نوشتاری و قالب های مستند، میزگرد، گفت و گو، سریال و … در حوزه رسانه های دیداری و شنیداری
۶- پرهیز از بکارگیری چهره های محبوب، خوش مشرب و عامه پسند در نقش افراد معتاد.
۷- پرهیز از ارسال پیام های قدیمی، واضح و تکراری مبنی بر خطرناک بودن یا بد بودن اعتیاد و مصرف مواد.
۸- تمرکز بر مخاطب قرار دادن کلیه لایه های جامعه اعم از عموم، افراد مسوول، افراد کلیدی و ….
۹- پرهیز از همه گیر نمایی مقوله اعتیاد در اقشار گوناگون جامعه و شکستن قبح مصرف آن.
۱۰- پرهیز از سیاه نمایی صرف در موضوع اعتیاد.
۱۱-تخصیص متناسب برنامه های رسانه ای و زمان مناسب کلیه حوزه های امر مبارزه.
۱۲-توجه جدی به ارتباطات چهره به چهره، همسالان و سایر روش های جدید و موثر.
*عرصه پژوهش:
۱- تمرکز پژوهش های رسانه ای از طریق ارزشیابی مستمر تولیدات درخصوص اثر بخشی بیشتر بر مخاطبان و انتخاب قالب ها و رسانه های موثرتر.
۲- تقویت رویکرد علمی- تخصصی کلیه تولیدات رسانه ای عرصه مبارزه با موادمخدر با بکارگیری مشاوران و کارشناسان ذیصلاح در این حوزه.
۳- تمرکز بر عوامل خطرساز و آغاز کننده بومی در کشور، مبتنی بر پژوهش های موجود ملی.
۴- تمرکز تولیدات رسانه ای بر اطلاعات حاصله از نیازسنجی اولیه از مخاطبان.
۵- پرهیز از ارایه آمار و ارقام غیر مستدل درخصوص اعتیاد و ذکر آمار علمی و معتبر ستاد مبارزه با موادمخدر.
۶- تاکید بر مشاوره با تخصص های مختلف علمی و بین رشته ای در تولیدات رسانه ای مبارزه با موادمخدر.
** عرصه پیشگیری:
۱- تمرکز فعالیت های رسانه ای با تاکید بر مداخله پیشگیرانه در مراحل اولیه و آغازین اعتیاد.
۲- تقویت رویکرد توانمند سازی آحاد جامعه از طریق آموزش مهارت های زندگی.
۳- تقویت جایگاه کانون خانواده و ارتقاء فرهنگ فرزند پروری.
۴- تقدم امر پیشگیری اولیه از اعتیاد بر سایر حوزه های عرصه مبارزه.
۵- تمرکز برنامه ها بر گروه های سنی کودک و نوجوان
۶- پرهیز از رویکرد ترویج مصرف تفننی
۷- تاکید رسانه بر پرهیز از مصرف مواد دروازه ای ( دخانیات و مشروبات الکلی)
۸- تاکید بر به روز رسانی اطلاعات و آگاهی های جامعه در خصوص پدیده های جدید الورود در حوزه اعتیاد
۹- تاکید بر نقش اساسی مردم در امر پیشگیری از اعتیاد و مردمی کردن فعالیت های پیشگیرانه
** عرصه درمان
۱- پرهیز از پرداختن صرف به جمعیت اندک معتادان آخر خطی و کارتن خواب و مشکلات آنان
۲- پرهیز از ارائه شکل و چهره ای خاص از فرد معتاد نزد مخاطب عام
۳- ارسال پیام های شفاف و دقیق در حوزه درمان مبنی بر تقویت و القای این باور عمومی که درمان اعتیاد آسان نیست اما ممکن است
۴- تصویر پردازی مناسب از راهکارهای تخصصی و موثر در درمان اعتیاد
۵- اطلاع رسانی بروز در خصوص سیاست ها، روش ها و مراکز درمانی قانونی و معتبر در چارچوب ضوابط و مقررات مصوب از سوی مراجع ذیصلاح
۶- توجه رسانه ای به تقدم درمان های غیر دارویی بر سم زدایی و درمان جسمانی صرف
۷- ترغیب جمعیت معتادان به سمت فرآیند درمان و جلب پذیرش سایر نهادهای اجتماعی نسبت به افراد ترک کرده
** عرصه مقابله:
۱-تاکید نظام بر سلامت جسمانی روانی و مصون سازی ابناء بشریت
۲-تقویت جایگاه و نقش نظام جمهوری اسلامی در ابعاد بین المللی با تاکید بر اقدامات و برنامه های آن به ویژه در تولیدات با مخاطبان فراملی
۳-اغناء سازی عمومی در ارائه اخبار و اطلاعات مردمی به مراجع ذیربط در امر مبارزه
۴- اصلاح باور عمومی در خصوص بی تفاوتی و بی علاقگی نظام در امر مقدس مبارزه با مواد مخدر از طریق تنویر افکار عمومی و پاسخگویی مسوولانه در این حوزه.
۵- انعکاس اقتدار نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی کشور و مجاهدت تلاشگران عرصه مواد مخدر با همکاری دستگاه های ذیربط.
۶- تقبیح شغل غیر قانونی و غیر شرعی توزیع مواد مخدر و روانگردان و تشریح عواقب و ابعاد سوء اخلاقی، شرعی و انسانی آن.
۷- نشان دادن شخصیت واقعی پلیس و پرهیز از برجسته سازی غیر واقعی و جداسازی وی از سایر اقشار جامعه.
۸- تقبیح و برجسته نمایی ابعاد شرورانه و منفی قاچاقچیان مواد مخدر.
۹- حضور بیگانگان و سیاست های متغییر آنان در کشورهای همسایه و نقش آنان در اشاعه کشت، تولید و مصرف مواد مخدر در منطقه.
۱۰- اغناء شفاف این نکته که در جمهوری اسلامی ایران هیچگونه تولید داخلی وجود ندارد و مواد مصرفی موجود منشاء کاملا خارجی دارند.
**عرصه سازمان های مردم نهاد:
۱-تاکید بر حضور و مشارکت جدی مردم، خانواده ها و تیم های محلی در زمینه های پیشگیری، کاهش آسیب و درمان معتادان با بهره گیری از توانمندی سازمان های مردم نهاد.
۲-انعکاس فعالیت های موثر و کارا در حوزه سازمان های مردم نهاد و تیم های محلی.
۳-بستر سازی به منظور گسترش و توسعه فعالیت های سازمان های مردم نهاد و تیم های محلی در سطوح مختلف جامعه.