برخي افراد از آسيب‌ها و مشكلات اعتياد و موادمخدر آگاهي دارند ولي باز هم به سوي آن گرايش پيدا مي‌كنند. كارشناسان بر اين عقيده‌اند بسياري از اين افراد حتي در مورد توليد غيراصولي موادمخدر در ايران كه با ناخالصي‌هاي بسياري همراه است، آگاهي‌هاي لازم را دارند، اما از خودمراقبتي غافل شده‌اند. يكي از جنبه‌هاي رويكرد وزير كشور و دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر در اجتماعي كردن مبارزه با موادمخدر خودمراقبتي است.
يكي از اساتيد دوره دكتراي تخصصي مطالعات اعتياد، با اشاره به تاييد اصولي بودن رويكرد اجتماعي كردن مبارزه با موادمخدر به روابط عمومي ستاد مبارزه با موادمخدر مي‌گويد: هر اقدامي بهداشتي، آموزشي و… كه در سطح كلان جامعه قرار است انجام شود، نياز به سرمايه اجتماعي دارد. به همين منظور بايد شبكه‌هاي اجتماعي در كل جامعه ايجاد و فعال شود. اين شبكه‌هاي اجتماعي هم بخشي از سرمايه‌هاي اجتماعي محسوب مي‌شوند. به عنوان مثال درست است كه شهرداري متولي نظافت شهر است اما تك تك مردم، هم بايد مراقب نظافت خودشان باشند هم مراقب نظافت شهر و ديگران. وقتي اين شبكه ايجاد شود مي‌توانيم تضمين كنيم كه شهر تميز مي‌ماند.
دكتر عبداله اميدي با اشاره به اين كه با رويكرد اجتماعي، بحث اعتماد به ديگران هم قوت مي‌گيرد مي‌افزايد: بايد مردم به هم اعتماد داشته باشند و به اين باور برسند كه همه درگير موضوع اعتياد هستند و به اين مرحله برسيم كه اگر فرزندي نداريم كه به اعتياد گرايش پيدا كند، مي‌توانيم مراقب همسايه خود باشيم. چيزي كه در محله‌هاي قديمي مي‌ديديم و اين روزها كمرنگ شده است. محله‌هاي قديمي حالت شبكه‌اي داشت و همه همديگر را مي‌شناختند و از ديگري مراقبت مي‌كردند. مثلا پسري در كوچه سيگار مي‌كشد همسايه‌ها و آشنايان به پدرش مي‌گفتند. اين به نظر من درست است كه نگاه محله‌اي به جامعه داشته باشيم چرا كه محله سرشار از سرمايه اجتماعي است. يعني اگر بتوانيم اين اعتماد و همدلي را در تمام اقشار جامعه به وجود آوريم به يك سرمايه اجتماعي دسترسي پيدا كرده‌ايم. مطمئن باشيد بدون سرمايه‌هاي اجتماعي نمي‌توان هيچ خدمات بهداشتي كه مهم‌ترين آن درمان و مبارزه با اعتياد است را فراگير كنيم.
نايب رييس انجمن روانشناسي باليني با بيان اين كه دليل اصلي مردم به ويژه جوانان در گرايش به موادمخدر عدم آگاهي نيست، تاكيد مي‌كند: در حدي كه عوام جامعه بايد در رابطه با موادمخدر بدانند مشكل زياد نداريم. وقتي يك متخصص موردي را تجويز مي‌كند جوان‌ها آن را قبول نمي‌كنند در صورت كه در آرايشگاه، باشگاه و… همان بحث مطرح مي‌شود، جوانان بيشتر آن را مي‌پذيرند. مسئله اين است كه اعتماد به مسئولين و متخصصين كمرنگ شده است. تا اين اعتماد دوباره به جامعه برنگردد، كسي حرف متخصص را نمي‌خواند. اگر من در يك برنامه تلويزيوني حرف‌هاي تخصصي مورد نياز جامعه را بزنم كسي به آن گوش نمي‌كند و سريع كانال را عوض مي‌كند ولي اگر يك آرايشگر حرف بزند با جان و دل از او پذيرا مي‌شوند. اگر توجه كنيد بيننده‌هاي رسانه ملي هم به اقليت رسيده است و اتفاقا اين اقليت همان كساني هستند كه بيشتر رعايت مي‌كنند. ما در مقوله گرايش به موادمخدر با اكثريتي روبرو هستيم كه نه صدا و سيما را مي‌بينند، نه به حرف متخصص گوش مي‌كنند، نه به رسانه‌ها روي خوش نشان مي‌دهند و… اين افراد از دسترس ما خارج هستند. تنها راه درست شدن اين وضعيت هم برگشتن اعتماد به جامعه است.
اين روانشناس با اشاره به باور سلامت عمومي مي‌افزايد: در واقع اين باور مبنا و ريشه است كه در ساير باورها هم تاثيرگذار است. افراد مراقب نظافت خودشان نيستند حتي در برابر بيماري يا رانندگي و موتورسواري مراقبت‌هاي لازم را از خود نمي‌كنند و… باور سلامتي عمومي ضعيفي دارند و بيشتر گرايش به اعتياد پيدا مي‌كنند.
اميدي در پاسخ به اين سئوال كه چرا اين باور سلامت عمومي وجود ندارد، مي‌گويد: اجتماع نتوانسته با آدم‌هاي خودش ارتباط برقرار كند كه باورهاي خودش را ايجاد كند. تا زماني كه اين باور سلامتي بنيادي و ريشه‌اي در جامعه پايه‌گذاري نشود، بقيه باورهاي سلامت ديگر كه از اين باور تغذيه مي‌شوند هم ضعيف مي‌شوند. بنابراين اجتماعات كوچك در آرايشگاه‌ها، باشگاه‌هاي ورزشي و… ايجاد مي‌شود و اين اقليت‌هاي هنجار حتي در لباس پوشيدن جوان‌ها هم تاثير مي‌گذارد.
نايب رييس انجمن روانشناسي باليني با بيان اينكه چند كارگاه پيش‌گيري از اعتياد در دانشگاه‌ها برگزار كرديم، مي‌افزايد: در اين كارگاه‌ها كه مربوط به پيش‌گيري از اعتياد، سلامتي فردي و اجتماعي و… است، مخاطبان خيلي كم بودند. اما در كارگاه‌هاي ارتباط با جنس مخالف، كارگاه مملو از دانشجو مي‌شود.
وي در پاسخ به اين سوال كه شايد نحوه بيان متخصصان و مسئولين اصولي نيست مي‌گويد: قبول دارم. در واقع ارتباط برقرار كردن آنها درست نيست. مي‌بينيم كه جوانان با پدر و مادر خودشان هم ارتباط درستي ندارد. ارتباط در مراجعين قدرت (مسئولان، متخصصين، معلم‌ها، پدر و مادر، پليس و…) با زيردست‌هايشان ضعيف است. دليل آن هم مسائل اجتماعي كلان است. مراجعين قدرت نحوه ارتباط برقرار كردن با جوانان را بلد نيستند و نتوانستند اعتماد آنها را جلب كنند.
وي با اشاره به اينكه توليد موادمخدر در ايران با ناخالصي‌هايي چون آهك، خاك، كچ و… همراه و آسيب‌هاي آن چندين برابر است. مي‌گويد: روي پاكت‌هاي سيگار هم عكس ريه ناسالم را گذاشته و هم نوشته شده كه سرطانزاست. اما مي‌بينيد باز مردم اهميت نمي‌دهند و آن را مي‌كشند. خود مصرف كنندگان هم مي‌دانند كه وضع موادمخدر به اين فجيعي است و آلودگي‌هاي زيادي در آن وجود دارد ولي چون مراقب خودشان نيستند به اصطلاح بي‌خيالي طي مي‌كنند. افرادي كه معتادند فاصله‌اي زياد بين مصرف موادمخدر و آسيب‌هاي آن مي‌بينند. در صورتي كه اين فاصله زياد نيست. باورهاي اصلي جامعه زياد است.
منبع خبر: روابط عمومي ستاد مبارزه با مواد مخدر ۹۳٫۰۶٫۲۶